Drie onderzoekers van Amsterdam UMC hebben een KLEIN-subsidie gekregen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO. Deze subsidie gaat jaarlijks naar vernieuwend, fundamenteel onderzoek van hoge kwaliteit. Ze biedt onderzoekers de mogelijkheid om creatieve, risicovolle ideeën uit te werken.

Vorming nieuwe bloedvaten: leiders en volgers

Dr. Stephan Huveneers (Medische Biochemie) kreeg de KLEIN-subsidie voor zijn studie ‘Endothelial junctions: forces guiding the vasculature’.
Daarmee bestudeert hij de vorming van nieuwe bloedvaten. Dit proces is belangrijk tijdens de embryonale ontwikkeling en speelt een rol bij kanker. Om nieuwe bloedvaten te vormen, bewegen cellen op een gecoördineerde manier. Cellen kunnen zich als collectief voortbewegen door stevig aan elkaar te hechten. De beweging wordt ingezet door ‘leider’-cellen die daarna ‘volger’-cellen aansturen via directe verbindingen. Recentelijk is ontdekt dat er signaalmoleculen naar de celverbindingen gaan op het moment dat er mechanische spanning ontstaat tussen leider- en volger-cellen. Huveneers en zijn collega’s speuren naar moleculen die de hechting tussen de bloedvatcellen regelen. Met geavanceerde microscopie brengen zij vervolgens de rol van deze moleculen in beeld.

Verbranding in ons afweersysteem

Een tweede subsidie ging naar dr. ir. Jan Van den Bossche (Moleculaire Celbiologie & Immunologie) voor de studie ‘The regulation and function of a newfound immunometabolite in macrophages’.
Hoe regelt de energiehuishouding onze afweercellen? Net zoals wij energie nodig hebben om iets te doen, hebben de cellen van ons afweersysteem energie nodig om ons te beschermen tegen ziekteverwekkers. Wat onze immuuncellen eten en hoe ze het verbranden (metabolisme) voorziet niet alleen in hun energiebehoeftes maar regelt ook hun functie. Hoe dat precies werkt, proberen Van den Bossche en zijn groep te begrijpen. Zij ontdekten dat een bepaald stofje verhoogd aanwezig is in geactiveerde macrofagen (de veelvraten van ons immuunsysteem). Ze willen begrijpen hoe dit gebeurt en wat de rol is van dit nieuwe ‘immunometaboliet’ in macrofagen.

Receptoren in de afweer sturen

Dr. ing. Sandra van Vliet (Moleculaire Celbiologie & Immunologie) kreeg samen met dr. Seino Jongkees van de Universiteit Utrecht een subsidie voor het onderzoek ‘Tuning immune cell biology with macrocyclic glycopeptides’.
Niet alleen onze eigen lichaamscellen, maar ook tumorcellen en allerlei ziekteverwekkers zijn bekleed met hun eigen, unieke suikerlaag. Deze suikerlaag bevat veel biologische informatie, en kan gelezen worden door suiker-bindende receptoren op immuuncellen. Deze afweercellen vertalen die informatie naar de gewenste immuunreactie. Van Vliet en Jongkees willen nieuwe moleculen ontwikkelen om deze receptoren te kunnen sturen. In de toekomst kunnen die moleculen toegepast worden in immuun-stimulerende of juist immuun-blokkerende therapieën.