‘Doe je ogen maar even dicht,’ zegt kunstenaar Nieke Koek in het MeeMaakAtelier bij de poli Anesthesiologie van Amsterdam UMC, op locatie AMC. ‘Welke kleur heeft je pijn? Voelt hij warm of koud?’ Samen met patiënten geeft ze pijn een vorm in klei – soms rond, soms scherp en stekelig. Anesthesioloog Frank Wille, die mensen met chronische pijnklachten behandelt, is bij het project betrokken. Pijnpatienten kunnen met hun geboetseerde vorm bij hem op consult komen. ‘Er is in de medische wereld behoefte aan het zichtbaar kunnen maken van pijn.’

Welke vorm heeft pijn, welke kleur, welke temperatuur – de vragen die Koek stelt, komen doorgaans niet aan bod in gesprekken tussen patiënten en pijnspecialisten. In het MeemaakAtelier gebeurt dat juist wel. Het atelier is inklapbaar en is op wieltjes makkelijk te verplaatsen binnen het ziekenhuis. Patiënten worden uitgenodigd in de mobiele werkplaats om hun pijn te verbeelden. Nieke Koek maakt daar dan een object van klei van, dat ze kunnen meenemen naar hun consult.

Behandeling aangepast

Kan het bijdragen aan een beter gesprek tussen arts en patiënt? Het project dat pijn zichtbaar – letterlijk en figuurlijk – maakt, wil onderzoeken wat deze werkwijze kan opleveren. Zowel voor patiënten als zorgverleners. Wille is al enthousiast: “Laatst was er een patiënt die voorafgaand aan het consult in het MeemaakAtelier was geweest. De patiënt kon, beter dan voorheen, woorden geven aan hoe zijn pijn voelde en eruit zag. De behandeling is vervolgens op basis van die omschrijving aangepast. Hoe waardevol is dat?”

Alfabet van lichamelijke sensaties

De kleivormen die patiënten maken, worden verzameld in een installatie, aangevuld met video en tekst. Zo ontstaat een ‘alfabet van lichamelijke sensaties’ dat ruimte geeft aan ervaringen die vaak moeilijk te verwoorden zijn. Het project loopt tot het einde van dit jaar op locatie AMC, er zijn plannen om het ook te starten bij de afdeling oncologie op locatie Vumc van Amsterdam UMC.

Lees een interview met kunstenaar Nieke Koek en anesthesioloog Frank Wille in Janus, populair- wetenschappelijk magazine van Amsterdam UMC.

Foto: Mark Horn