Natuurlijk is de kersverse leerstoel van hoogleraar Mette Hazenberg een erkenning voor haar wetenschappelijk onderzoek naar tumorimmunologie. Maar daarnaast hoopt de nieuwbakken professor dat haar patiënten, die kampen met leukemie of lymfeklierkanker baat hebben bij haar benoeming tot hoogleraar Inwendige Geneeskunde - in het bijzonder celtherapie in de hematologie.

"Mijn patiënten hebben op zo veel vlakken problemen, zijn ziek en ondervinden daarvan grote consequenties in hun leven, of het nu gaat om werk, relatie of ouderschap. We proberen mensen daarbij te helpen, bijvoorbeeld door verpleegkundige specialisten in te zetten. Ik hoop met mijn hoogleraarschap ook het belang van goede klinische zorg voor deze patiëntengroep te benadrukken", aldus Hazenberg.

Hazenberg richt al haar expertise op stamceltransplantaties. Dit is een heel ingrijpende behandeling, maar voor een deel van mensen met hematologische ziekten de enige weg naar mogelijke genezing. Met een stamceltransplantatie ‘reset’ je het bloedsysteem. Er vormen zich nieuwe cellen, waaronder een nieuw afweersysteem. Het doel van de transplantatie is dat dit nieuwe afweersysteem achtergebleven tumorcellen opruimt, zodat de leukemie of de lymfeklierkanker niet meer terug komt. Van patiënten bij wie dit lukt valt veel te leren; Hazenberg heeft laten zien dat zij bijvoorbeeld antistoffen maken gericht tegen de leukemie.

foto: Kirsten van Santen
foto: Kirsten van Santen

Helaas accepteert het lichaam niet altijd de stamcellen van de donor; de cellen keren zich dan tegen organen van de patient, waardoor zij alsnog heel ziek wordt. Dit heet graft versus host-ziekte. Hazenberg: ‘Je wil dat de donorcellen iets tegen de leukemie of het lymfoom doen maar niet tegen het eigen lichaam.’

Graft-vs-host ziekte wordt behandeld met zware afweeronderdrukkende medicijnen, zoals prednison. De komende jaren zal Hazenberg haar onderzoek naar alternatieven voor deze heftige afweeronderdrukkers voortzetten. Zij ziet kansen in de zogenaamde ILC-cellen en doet onderzoek naar poeptransplantaties – waarvan onlangs de eerste, kleine, hoopvolle uitkomsten werden gepubliceerd. Daarnaast richt Hazenberg zich op de ontwikkeling van nieuwe op antistof gebaseerde therapieën tegen acute leukemie.

De toekomst? ‘Het allermooiste is natuurlijk dat we nooit meer hoeven te transplanteren. Het maakt een groot deel van de patiënten tot chronisch patiënt. Ze betalen een hoge prijs. Ik hoop op een dag een minder ‘brute’ behandeling te ontwikkelen dan de huidige stamceltransplantaties.’

tekst: Loes Magnin