“We zijn heel blij dat we het afgelopen jaar weer financiering hebben gekregen voor een grootschalige testronde”, vertelt onderzoeker Tanja Vrijkotte, die al 20 jaar bij de studie betrokken is. In 2003 is de ABCD-studie (Amsterdam Born Children and their Development) opgestart door de Amsterdamse GGD. Die had gegevens van 8.000 zwangere vrouwen verzameld tijdens de 12-weken check. Het doel was om gezondheidsverschillen in kaart te brengen en te kijken waar deze vandaan komen en welke levensfase daarvoor het meest cruciaal is. Amsterdam UMC heeft de studie inmiddels volledig overgenomen en test al ruim 20 jaar de in Amsterdam geboren kinderen gedurende verschillende fases van hun leven. Vrijkotte: “Eerst kregen alleen hun ouders vragenlijsten opgestuurd. Rond de leeftijd van 5 á 6 jaar en 11 á 12 jaar hebben er grootschalige metingen plaatsgevonden waarbij we ook de kinderen zelf opriepen. In de derde grote testronde riepen we alleen de jongeren zelf op, omdat ze inmiddels volwassen zijn.”
Ondersteuning voor huisartsen
Bij de jongeren meten de onderzoekers onder andere hartslag, bloeddruk, lengte, gewicht, vetpercentage en er wordt bloed afgenomen. De studie heeft in 20 jaar tijd enorm veel data verzameld, waar over de hele wereld onderzoek mee gedaan wordt. “Ik ben zelf als bewegingswetenschapper en fysioloog geïnteresseerd in hoe het lijf op cardiovasculair gebied reageert op stress. Een van de bekendste bevindingen is dat de gezondheid van kinderen al voor een groot deel in de baarmoeder wordt bepaald. Hoe lager de sociaal-economische status, hoe ongezonder de leefstijl en hoe meer kans op een gezondheidsachterstand”, vertelt Vrijkotte. De resultaten van de ABCD-studie zijn bijvoorbeeld gebruikt voor adviezen over gezonde voeding aan zwangeren, opgesteld door de Gezondheidsraad. Ook zijn ze ingezet voor het landelijke programma ‘Kansrijke start’, wat tot doel heeft om elke kind een gezonde start te geven. Zo krijgen huisartsen ondersteuning bij het bieden van zorg en advies aan (aanstaande) ouders bij zaken als stress, stoppen met roken of financiële problemen. Dat helpt niet alleen de ouders maar geeft het kind ook een betere start.
”Bij de afgelopen onderzoeksronde werkten we ook samen met het internationale onderzoek ‘GOLIAT’. Hierin wordt de invloed van elektromagnetische straling, zoals 5G, op de mentale gezondheid van jongeren onderzocht. Daarnaast onderzoeken we samen met de afdeling Psychiatrie van Amsterdam UMC online gokken onder jongeren.”
Vergeten vaders
Na de grote testronde van afgelopen jaar is het nu tijd voor het opschonen en archiveren van de dataset. Eind dit jaar volgen de eerste nieuwe bevindingen. De proefpersonen worden in ieder geval tot het 25e levensjaar gevolgd, maar Vrijkotte hoopt dat de studie verlengd wordt. “Hoe mooi zou het zijn om straks ook de kinderen van de proefpersonen in het onderzoek mee te nemen.?” Dat helpt bij inzicht krijgen in de overdracht van generatie op generatie. Bijvoorbeeld of het verloop van de zwangerschap van de moeder een voorspeller is voor het verloop van de zwangerschap van de dochter. “En we kunnen dan de gezondheid en leefstijl van de mannen uit de ABCD-studie meenemen in het onderzoek, als zij zelf vader worden. Daar is nog maar weinig over bekend, de vaders worden vaak vergeten in gezondheid en leefstijlonderzoek van kinderen.”
Video ABCD-studie
Bekijk hieronder de video waarin projectcoördinator Noekie van Lieshout uitlegt wat de ABCD-studie is en wat er de afgelopen jaren is onderzocht. Ook een van de deelnemers komt aan het woord.
Dit is een aangepaste versie van de reportage uit het magazine DNA voor medewerkers van Amsterdam UMC Reportage - Amsterdam UMC - DNA 3-2024
Tekst: Eva Cornet
Beeld: still uit video
