Onderzoekers van Amsterdam UMC (Cancer Center Amsterdam en het Amsterdam Institute for Infection and Immunity) hebben aangetoond hoe een tumorcel kan ontsnappen aan immuuncellen. “De tumor grijpt terug op de manier waarop een embryo in de buik van een moeder zich beschermt tegen immuuncellen”, aldus immunoloog Arjan Griffioen. De bevindingen van de onderzoekers zijn gepubliceerd in Science Immunology.

Bij mensen met kanker willen de immuuncellen in het bloed de tumorcellen aanvallen. Maar de tumor maakt de bloedvatwand ondoordringbaar en ontsnapt zo aan de afweer. Gevolg: de immuuncellen kunnen niet naar het tumorweefsel en de tumor kan ongestoord groeien. Het artikel in Science Immunology geeft antwoord op de vraag hóe de tumor dat voor elkaar krijgt.

Beschermd groeiproces

Bij de ontwikkeling van een embryo speelt hetzelfde mechanisme. “Wanneer het embryo complexe organen aanlegt, is het een voordeel dat dit gebeurt buiten het zicht van immuuncellen”, licht Griffioen toe. “In het embryo is daarom de bloedvatwand een onneembare barrière voor deze cellen. Een embryo moet in korte tijd heel snel groeien om bijvoorbeeld een lever, een nier of een oog te maken. Voor die groeispurt maakt het nieuwe bloedvaten aan. Tegelijkertijd schakelt het embryo het immuunsysteem uit, want van afweercellen heeft het alleen maar last. En precies dit beschermde groeimechanisme bootst de tumor na.”

Immuuncellen weren

Miljoenen jaren van evolutie hebben ervoor gezorgd dat bloedvaten in het embryo voorkomen dat immuuncellen het embryoweefsel kunnen binnendringen. Mede-onderzoeker Else Huijbers: “Door te weten hoe een tumor ontsnapt aan de immuuncellen, kunnen onderzoekers betere geneesmiddelen maken voor de behandeling van kanker.”