Over mondproblemen bij behandelingen met chemotherapie en stamceltransplantatie
Graft-versus-Hostziekte (GVHD)
‘Bij een stamceltransplantatie, waarbij de stamcellen afkomstig zijn van een donor, kunnen patiënten ook nog lang na de behandeling veel last van hun mond hebben. Dit komt door Graft-versus-Hostziekte (GVHD), ofwel de ‘transplantaat-tegen-ontvanger ziekte’. Hierbij keren de donorcellen (graft) zich tegen de ontvanger (de host, dus de patiënt), doordat de afweercellen uit het transplantaat van de donor cellen van de patiënt als vreemd beschouwen. Orale GVHD geeft klachten als pijn, gevoelige slijmvliezen, monddroogte, smaakstoornissen, beperkte mondopening en slikklachten. Daarnaast is de kans op ernstige cariës (tandbederf) vergroot. Bij ernstige, langdurige orale GVHD is ook de kans op mondkanker groter. Al deze problemen hebben een grote impact op de kwaliteit van leven en kunnen zelf levensbedreigend zijn.’
Zijn deze problemen te voorkomen?
‘Er wordt in internationaal verband heel hard gewerkt aan methoden om deze problemen te voorkomen en te behandelen. Wij zijn daar ook actief bij betrokken. Zo hebben we deelgenomen aan een grote internationale studie naar risicofactoren voor mondproblemen ten gevolge van een stamceltransplantatie. Samen met het Radboud UMC hebben wij een door het KWF gesubsidieerde studie gedaan, waarbij belangrijke resultaten zijn gevonden. Zo zijn er bepaalde veranderingen in de mondflora en het speeksel die samenhangen met het ontstaan van complicaties in de mond. Ook zijn er allerlei innovaties zoals bijvoorbeeld lichttherapie, waarmee pijn te verminderen is en is er een klein apparaatje waarmee de speekselproductie weer op gang kan worden gebracht. Maar daarnaast is het handhaven van een goede mondhygiëne in alle fasen van de oncologische behandeling en daarna van cruciaal belang’.
Hoe zie je de toekomst?
‘Ik denk dat er nog grote stappen te maken zijn. Door middel van samenwerking tussen (tand)artsen, verpleegkundigen, diëtisten, andere zorgverleners, basiswetenschappers en niet te vergeten patiënten is er al veel bereikt. Zo zijn er op onderzoeksuitkomsten gebaseerde richtlijnen ontstaan, die regelmatig aangevuld worden met nieuwe bevindingen. Door onderzoek krijgen we steeds meer inzicht in hoe mondproblemen ontstaan en de risicofactoren daarvoor. Dat opent de weg naar behandelmethoden. Maar is nog veel werk te doen! Vooral op het gebied van onderwijs en voorlichting. Oncologische therapieën veranderen snel en daarmee ook de nevenwerkingen. Duidelijk is dat daarbij ook de mond vaak is aangedaan. Soms zelfs zo ernstig dat de kankerbehandeling moet worden uitgesteld of gestaakt.
Draag bij aan verbeterde mondzorg bij oncologische patiënten‘
Juist voor die dingen waar de reguliere kanalen niet in voorzien is geld nodig. Daarmee kan veel worden gedaan dat patiënten direct of indirect ten goede komt. Bijvoorbeeld voor de aanschaf van innovatieve apparatuur en hulpmiddelen, waarmee pijn en andere mondklachten beter behandeld kunnen worden. Of om een veelbelovend onderzoek idee eerst kleinschalig te kunnen testen. Maar ook om laagdrempelig symposia voor zorgverleners en patiënten te kunnen organiseren of een jonge onderzoeker de mogelijkheid te bieden een kliniek of een congres in het buitenland te bezoeken om nieuwe kennis op te doen.’
Wilt u bijdragen?
U kunt direct doneren via steunamc.nl of neem contact met ons op voor meer informatie of om samen de mogelijkheden door te nemen in een persoonlijk gesprek.
Telefoonnummer: 020 - 566 1776,
Emailadres: amcfoundation@amsterdamumc.nl