Diepe hersenstimulatie (DBS) wordt momenteel met succes toegepast bij een beperkte groep patiënten met een ernstige depressie of dwangstoornis. Maar deze behandeling kan wellicht veel meer patiënten helpen. Onderzoeker en psychiater in opleiding Gosse Mol: “Depressie kan zich bij patiënten op veel verschillende manier uiten. Er heersen allerlei ideeën over welke ‘soort’ depressie wel of niet goed te behandelen is met diepe hersenstimulatie. Hierdoor worden veel patiënten nu nog uitgesloten van DBS.” Uit onderzoek van Amsterdam UMC blijkt nu dat deze ideeën niet kloppen, omdat er geen factoren bekend zijn die het effect van DBS kunnen voorspellen bij patiënten met depressie. Dit betekent dat DBS mogelijk breder kan worden ingezet.

Als mensen (bijna) alle reguliere behandelingen voor depressie hebben geprobeerd, kan diepe hersenstimulatie mogelijk nog helpen. Diepe hersenstimulatie (DBS) is een geavanceerde behandeling die wordt ingezet bij neurologische en psychiatrische aandoeningen. Via geïmplanteerde elektroden worden elektrische signalen afgegeven aan specifieke hersengebieden om hersenactiviteit te reguleren. Binnen de psychiatrie wordt DBS vooral gebruikt bij patiënten met een dwangstoornis of ernstige depressie. Patiënten die na geen enkele eerdere behandeling voldoende opknapten, ervaren na DBS - gemiddeld genomen – een grote afname van klachten. Desondanks wordt DBS nog erg weinig toegepast in de psychiatrie.

Aanname

Onderzoekers van Amsterdam UMC hebben onderzocht of het effect van diepe hersenstimulatie (DBS) bij mensen met een depressie vooraf te voorspellen is. Hiervoor analyseerden zij 7.766 wetenschappelijke artikelen en 22 studies met gegevens van 294 patiënten. Uit hun analyse blijkt dat er geen sterke factoren zijn die betrouwbaar kunnen voorspellen of DBS wel of niet effectief zal zijn. Momenteel wordt vaak aangenomen dat DBS de patiënten niet zal helpen, maar deze aanname is niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, blijkt uit deze studie.
Gosse Mol benadrukt het belang van zorgvuldigheid bij het selecteren van patiënten met depressie voor diepe hersenstimulatie (DBS): “In sommige onderzoeken worden honderden mensen beoordeeld op geschiktheid, maar verreweg de meeste van hen worden uitgesloten. Wij hebben geen bewijs gevonden dat de kenmerken waarop geselecteerd wordt voorspellend waren voor behandelsucces.”

Uitsluiten patiënten

Gosse Mol waarschuwt dat het uitsluiten van patiënten op basis van aannames risicovol is. “De resultaten van dit onderzoek betekenen niet dat er geen kenmerken bestaan die kunnen voorspellen of DBS succesvol is bij patiënten met depressie, maar wel dat we nog niet weten welke kenmerken dat zijn. Als we zoveel mensen uitsluiten, kunnen we dat ook niet verder onderzoeken.” In Amsterdam UMC wordt daarom zorgvuldig gekeken naar elke patiënt. “We nemen de beslissing om wel of niet met DBS te behandelen altijd in goed overleg met de patiënt, familie en eerdere behandelaren die de patiënt goed kennen,” aldus Mol.

Het onderzoek is gepubliceerd in Journal of Affective disorders.

Beeld: Shutterstock