Met een nieuwe beeldvormende MRI-techniek is het mogelijk om de dynamiek van immuuncellen in het lichaam in kaart te brengen. Onderzoekers van Amsterdam UMC, UMC Utrecht en Icahn School of Medicine at Mount Sinai in New York hebben dit kunstje in proefdieren voor elkaar gekregen. Ze keken naar de afweercellen die een rol spelen bij hart- en vaatziekten. Zo willen ze nagaan of het immuunsysteem te gebruiken is bij het voorkomen of genezen van die ziekten.

De onderzoekers publiceren hun bevindingen 20 april in het toonaangevende blad Nature Nanotechnology. Om de immuuncellen in beeld te brengen, gebruiken zij een zogenoemde nano-tracer, een nanodeeltje gebaseerd op een eiwit dat zich hecht aan die immuuncellen.

Met geavanceerde beeldvormende technieken zijn die tracers, en dus de immuuncellen, te zien en te volgen. “We gebruiken hiervoor deeltjes die groot genoeg zijn om eraan te kunnen knutselen en die klein genoeg zijn om op de plekken in het lichaam door te dringen waar immuuncellen zich bevinden”, zegt prof. Willem Mulder verbonden aan Mount Sinai en vroeger aan het AMC. De vondst is vooral van belang om beter inzicht te krijgen in de dynamiek van immuuncellen en het ontwikkelen van nieuwe immuuntherapieën. “We hebben een hulpmiddel om de afweercellen in beeld te brengen, en te volgen hoe die reageren op een therapie.” 

Immuuntherapie

Immuuntherapie is een belangrijke nieuwe methode om allerlei ziektes te lijf te gaan. Hierbij wordt het afweersysteem van het lichaam zelf aan het werk gezet. Dat gebeurt vooral bij kanker, waarbij het idee is dat de immuuncellen de kankercellen opruimen en de gezonde cellen ongemoeid laten. “Ook bij hart- en vaatziekten spelen immuuncellen een belangrijke rol. Ze dragen bij aan het ontstaan van ontstekingen (plaques) in bloedvaten die tot aderverkalking kunnen leiden”, aldus eerste auteur en Amsterdam UMC promovendus Max Senders.

Het vandaag gepubliceerde onderzoek laat in muizen zien dat het mogelijk is de activiteit van die afweercellen bij hart en vaten in beeld te brengen. Daarbij was Mulder van Sinai verantwoordelijk voor de nanodeeltjes en zijn collega professor Gustav Strijkers van Amsterdam UMC voor de benodigde beeldvormende technieken.

Geen radioactiviteit

Deze aanpak met nanodeeltjes is niet afhankelijk van de toepassing van radioactiviteit om de effecten van therapie te volgen, zoals in het Imaging Centrum van Amsterdam UMC, waar radioactieve antilichamen worden gebruikt. “We hebben een innovatieve MRI-methode ontwikkeld om de immuuncellen te visualiseren”, zegt Strijkers, “Een bijkomend voordeel is dat we de immuuncellen zelfs 28 dagen na injectie van de nanodeeltjes nog kunnen volgen.”

Tekst: Marc van den Broek
Foto: Shutterstock