Gevaarlijke hartritmestoornissen behandelen met straling
Stralingstherapie is vooral bekend van behandelingen tegen kanker. Cardioloog Pieter Postema verwacht ook een gunstig effect bij bepaalde hartpatiënten. De mensen die Postema wil onderzoeken, hebben een hoog risico op een gevaarlijke hartritmestoornis (ventrikeltachycardie). Zij hebben hiervoor een interne defibrillator (ICD), die een elektrische schok geeft als het misgaat. Toch krijgen ze steeds opnieuw een hartstilstand. Dat heeft een enorme impact op hun leven.
Met een Dekkerbeurs van 450.000 euro gaat Postema de komende jaren 12 mensen behandelen met een innovatieve stralingstherapie. Daarbij bestraalt hij het deel van het hart waar de ritmestoornissen ontstaan. Deze therapie is een heel recent idee: wereldwijd zijn hiermee nog maar zo’n 200 mensen behandeld.
Oorzaak erfelijke hartspierziekte ontrafelen
Cardioloog en onderzoeker Jan Willem Buikema onderzoekt een specifieke vorm van hartfalen: gedilateerde cardiomyopathie. Bij mensen met deze hartaandoening kan de hartspier niet goed samenknijpen, doordat iets misgaat in de bouwsteentjes (cellen) van de hartspier. De hartspier pompt daardoor per hartslag minder bloed naar de organen. Hoe minder krachtig de hartspier pompt, hoe ernstiger de gezondheidsklachten, zoals vermoeidheid en kortademigheid.
Buikema wil precies weten wat er misgaat binnenin de hartspiercellen van deze patiënten. Hij kijkt daarbij met name naar de rol van een bepaald eiwit (betacatenine). Hij onderzoekt of je via dit eiwit de achteruitgang van de hartspiercellen kunt voorkomen, vertragen, of zelfs herstellen. Daarvoor kreeg hij 360.000 euro van de Hartstichting.
Verbetering katheterbehandeling na een herseninfarct
Sinds enkele jaren kunnen specialisten na een herseninfarct het stolsel uit een hersenvat verwijderen met een katheter. Deze behandeling redt veel levens en voorkomt veel invaliditeit. Toch herstelt de doorbloeding van de hersenen na zo’n ingreep vaak niet helemaal. Inge Mulder onderzoekt wat er mis kan gaan en hoopt zo de behandeling verder te verbeteren. Daarvoor kreeg ze 270.000 euro van de Hartstichting.
Mulder gaat onderzoeken wat er mis kan gaan in de kleine bloedvaten nadat het stolsel is verwijderd. Dit doet ze door de kleine vaatjes, het hersenweefsel en hersenvocht te bestuderen met onder andere beeldvormende scans zoals MRI. Ook gaat ze onderzoeken of een medicijn kan voorkomen dat de kleine vaatjes samentrekken. Daarnaast bestudeert ze of het langdurig gebruik van hart- en vaatmedicijnen beïnvloedt hoe ernstig een herseninfarct verloopt.
Ontsteking remmen om slagaderverkalking tegen te gaan
Bij slagaderverkalking denk je misschien vooral aan vetten, zoals cholesterol. Maar bij het ontstaan van vernauwingen in onze bloedvaten spelen ook ontstekingen in de vaatwand een belangrijke rol. Jeffrey Kroon onderzoekt die ontsteking. Hij wil de basis leggen voor nieuwe medicijnen tegen hart- en herseninfarcten, die het gevolg kunnen zijn van slagaderverkalking.
Jeffrey Kroon richt zich op cellen die de binnenbekleding vormen van onze bloedvaten, de endotheelcellen. Eerder ontdekte hij dat bepaalde processen binnenin deze cellen veranderen, als de vaatwand ontstoken is. Het gaat om processen die een rol spelen bij de stofwisseling, zoals de omzetting van suikers en vetten in energie. De komende jaren gaat Jeffrey proberen om deze veranderingen in de stofwisseling heel gericht bij te sturen, en zo de ontsteking in bloedvaten te remmen. Hiervoor krijgt hij en Dekkerbeurs van 470.000 euro.
Hoe kunnen we bloedvaten langer gezond houden?
Stephan Huveneers werkt aan oplossingen om lekkende bloedvaten te herstellen. Dit kan ontstekingen en slagaderverkalking in bloedvaten afremmen. Zo zijn bloedvaten langer gezond te houden.
Bloedvaten zijn bekleed met een laagje cellen (endotheel). In gezonde bloedvaten zitten deze cellen netjes tegen elkaar aangeplakt - zo houden ze het bloedvat waterdicht. Bloedvaten worden langzaam stijver bij het ouder worden. De eiwitten die de cellen aan elkaar plakken, werken niet goed meer en de cellen komen losser van elkaar te liggen. Hierdoor ontstaan openingen (lekken) in de bloedvaten. Hier kan vocht doorheen en ook vetten en ontstekingscellen. Dit kan slagaderverkalking verergeren.
Huveneers wil met een Dekkerbeurs van 700.000 euro ontrafelen waardoor bloedvaten gaan lekken. Met zijn team onderzoekt hij welke veranderingen er optreden in de eiwitten die de endotheelcellen met elkaar verbinden. Daarna testen ze of ze deze veranderingen met stofjes kunnen terugdraaien.
Hart- en vaatziekten voorkomen met voeding
Kan het eten van bananen of een bepaald voedingssupplement helpen om hart- en vaatziekten te voorkomen? Onderzoeker en internist Nordin Hanssen richt zich op een bepaalde bouwsteen van eiwitten: het aminozuur tryptofaan. Hij onderzoekt of tryptofaan ontstekingen kan remmen en zo wellicht slagaderverkalking kan tegengaan. Daarvoor kreeg hij 400.000 euro.
Bij slagaderverkalking ontstaan er vernauwingen in de slagaders. Die kunnen leiden tot een hart- of herseninfarct. Met medicijnen en gezonde leefstijl kun je die kans verkleinen. Maar daarmee worden nog lang niet alle infarcten voorkomen. Hanssen werkt aan een aanvullende behandeling. Uit eerder onderzoek komen aanwijzingen dat het aminozuur tryptofaan verlaagd is bij mensen met suikerziekte of overgewicht. Cellen in ons lichaam kunnen tryptofaan omzetten in stofjes die ontstekingen remmen. Dit kan van belang zijn, want ontstekingen spelen een belangrijke rol bij slagaderverkalking.
Lees hier meer over de toegekende Dekkerbeurzen.
Foto: Shutterstock
