Genderzorg krijgt veel aandacht en wordt gekenmerkt door soms hevige discussies. Daarom is wetenschappelijk onderzoek van groot belang. Baudewijntje Kreukels pleit in haar oratie als hoogleraar gender- en geslachtsvariaties voor een duidelijke plek voor wetenschappelijke resultaten. “In de huidige discussie over genderzorg lijken meningen belangrijker dan wetenschappelijke bevindingen. Ook worden wetenschappelijke resultaten nogal eens verdraaid of anders geïnterpreteerd, hierdoor kunnen ze een bedreiging vormen voor de zorg.” Zij spreekt haar oratie vandaag uit bij Amsterdam UMC.

Nederland telt naar schatting ruim honderdduizend mensen die genderincongruentie ofwel genderdysforie ervaren. Het Kennis- en Zorgcentrum voor Genderdysforie (KZcG) van Amsterdam UMC biedt multidisciplinaire zorg en doet wetenschappelijk onderzoek. De uitkomsten van dit onderzoek dragen bij aan verbetering van de genderzorg. Ook levert onderzoek meer inzicht in de wensen en gendergevoelens van deze zorggebruikers. De genderzorg heeft mede dankzij het wetenschappelijk onderzoek een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Er is meer bekend over de ontwikkeling van diverse genderidentiteiten, korte en langetermijneffecten en uitkomsten van behandeling.

Kritische volgers

Ondanks vele positieve ontwikkelingen, kon de transgenderzorg door de jaren heen steevast rekenen op kritische volgers. De laatste jaren hebben ook transgenderpersonen zelf stevige kritiek op de inrichting van de genderzorg. Kreukels: ”Juist deze soms gepolariseerde context maakt het uitermate belangrijk dat zorg en beleid worden afgestemd op basis van wetenschappelijke bevindingen en niet op basis van louter meningen.”

Wetenschap en maatschappelijk debat

Er is ook een moeilijke verhouding tussen wetenschap en het maatschappelijk debat. Zo misbruikten tegenstanders van de transgenderzorg uitkomsten van studies om nut en noodzaak van deze zorg in twijfel te trekken. Ook bij de huidige discussies in de Tweede Kamer rond de nieuwe transgenderwet, waarbij het gaat om juridische geslachtswijziging, werd KZcG-onderzoek foutief aangehaald. Dit is zorgelijk wanneer hiermee de publieke opinie omslaat en er daarmee druk ontstaat de zorg te veranderen of zelfs (tijdelijk) stop te zetten. Kreukels: ”We zien verontrustende ontwikkelingen in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en in Zweden. De zorg aan transgender jongeren is als gevolg van deze bewegingen daar ernstig ingeperkt.”

Vaste plek in de medische opleiding

Kreukels pleit in haar oratie ook voor meer aandacht voor transgenderzorg in de medische opleidingen. De opleidingen van Amsterdam UMC kennen wel dergelijke modules maar dat is niet standaard voor alle opleidingen in Nederland. Vanwege de toegenomen zichtbaarheid van transgender personen, krijgen meer en meer medici en andere zorgverleners ook buiten de genderzorg met hen te maken. “Onderwijs over genderidentiteit en transgenderzorg verdient dan ook een vaste plek in de opleiding van zorgverleners en zou niet beperkt moeten zijn tot de opleidingen van de centra die transgenderzorg bieden.”

Foto: Shutterstock