Cola. Een drankje dat door de traditionele kerstcampagnes van Coca-Cola voor altijd geassocieerd is met de kerstperiode. En ook, volgens velen, een middel dat kan helpen bij het verwijderen van vastzittend voedsel in de slokdarm. “Juist tijdens kerst zien artsen op de spoedeisende hulp vaker mensen bij wie voedsel blijft steken. Ze hebben soms zelf geprobeerd dit met cola los te krijgen”, zegt Arjan Bredenoord, hoogleraar gastro-enterologie bij Amsterdam UMC. “Na onderzoek weten we echter dat het suikerhoudende spul niet werkt om het voedsel los te krijgen.” De studie is vandaag gepubliceerd in de BMJ Kersteditie.

Traditiegetrouw staan in de Kersteditie van de British Medical Journal studies die met humor toch serieuzere onderwerpen behandelen. Bredenoord licht toe hoe ze tot de studie kwamen: "Spoedarts Elise Tiebie, de drijvende kracht achter dit project, en een groep spoedeisende hulpartsen van het Dijklander Ziekenhuis, zagen dat het gebruik van cola bij voedselbrokken online echt een hardnekkig gerucht was, van tipwebsites tot Wikipedia.Zij vroegen of ik mee wilde werken aan een onderzoek. Ook is er een anekdote in een Britse krant over paramedici die een leven redden door cola te gebruiken. Ik heb zelfs gehoord dat artsen het aanbevelen."

Soms kan een voedselbrok na het doorslikken blijven steken in de slokdarm. Dan ontstaat er een pijnlijk drukkend gevoel en kunnen mensen soms zelfs geen speeksel meer wegslikken. Meestal blijft de voedselbrok hangen door een vernauwing van de slokdarm. Dat kan komen van een litteken van een eerdere ontsteking of door een tumor. "Vastzittend voedsel kan echt gevaarlijk zijn, dus het is belangrijk dat mensen de juiste behandeling krijgen. Daarom wilden we weten of cola werkt", legt Bredenoord uit.

Spoed-endoscopie versus glaasje cola

Soms raakt het vastzittende voedsel vanzelf los, soms niet en dan meldt de patiënt zich bij de spoedeisende hulp. Als er inderdaad een verdenking is dat de voedselbrok nog in de slokdarm zit, volgt er een spoed-endoscopie. Dan krijgt de patiënt via de mond een camera ingebracht tot in de slokdarm en met een netje of een grijpertje wordt het vastzittende voedsel verwijderd. In het verleden werd gesuggereerd dat een spoed-endoscopie niet altijd nodig is. Het gebruik van cola zou ook kunnen helpen om het vastzittende voedsel los te laten komen. Het nut en de veiligheid van cola voor het oplossen van vastzittende voedselbrokken in de slokdarm werd in dit onderzoek onderzocht. "Er was geen verbetering bij het gebruik van cola om vastzittend voedsel in de slokdarm los te maken. Vaak kwam het voedsel na een tijdje vanzelf los en anders voerden we een endoscopie uit. Hopelijk komt na onze conclusie een einde aan deze mythe", zegt Bredenoord.

Zero verbetering met cola

51 patiënten met een vastzittende voedselbrok deden mee aan het onderzoek: de helft kreeg slokjes cola op de spoedeisende hulp, de andere helft wachtte af. Indien men het speeksel niet kwijt kon, werd een spoed-endoscopie gedaan om de brok te verwijderen. De resultaten tonen dat cola niet hielp. Zowel bij de patiënten die cola kregen als bij degenen die afwachtten zonder cola was er een verbetering in 61% van de gevallen. Er waren geen bijwerkingen of complicaties bij het gebruik van cola.