Tromp behandelt veel AYA’s – adolescents and young adults van 18 tot 39 jaar – met gynaecologische en bot- en wekedelenkanker. “Al snel na de diagnose starten ze met een intensief behandeltraject met chemotherapie en soms een operatie. De meesten gaan dit sterk en flexibel in. Maar naarmate ze meer bijwerkingen ervaren en meer gaan nadenken over wat hen overkomt, zien we ze vaak vastlopen: slechter slapen, stress, somberheid, angst. In die fase hebben patiënten meestal geen energie voor gesprekken met de medisch psycholoog in ons ondersteuningsteam. Terwijl je ze juist dan handvatten wilt geven om weer grip te krijgen op hun gevoelens.”
Zelfhypnose
Dat kan met medische hypnose. Daarbij formuleren de patiënt en zorgverlener samen een doel, bijvoorbeeld beter kunnen ontspannen, waar ze dan in een paar sessies samen naartoe werken. Met het trucje van illusionisten heeft het weinig van doen, beklemtoont medisch hypnotherapeut en SEH-arts Eveline Terwindt. “Wat wij doen, is helpen bij zelfhypnose. Bijvoorbeeld met ademhalingsoefeningen brengen we de patiënt in een toestand van superconcentratie of ‘trance’. Dat kun je nog het beste vergelijken met ‘verdwijnen’ in een goed boek: je neemt minder waar wat er om je heen gebeurt. Je zakt als het ware dieper weg in jezelf, maar je blijft wel wakker en aanspreekbaar. In die toestand is de patiënt vatbaarder voor de oefening, waarbij we hem aan de hand van taal, een verbale suggestie, bijvoorbeeld naar een plek leiden waar hij kan ontspannen. De patiënt houdt daarbij op elk moment zelf de controle over zijn gedachten.” Het is bewezen dat zelfhypnose patiënten vaardigheden geeft om pijn, angst en stress te beïnvloeden. “Het geeft ze meer veerkracht om met medische procedures en stressvolle situaties om te gaan.”
Behoeften van de patiënt
Tromp verwijst nu al patiënten naar de medisch hypnotherapeut. “We zien in de praktijk dat ze erbij gebaat zijn, maar het staat niet in de behandelrichtlijn. De effectiviteit is voor onze patiëntengroep nog niet wetenschappelijk onderbouwd.” Met het geldbedrag van Swim to fight cancer wordt nu een eerste stap gezet met een kleinschalige haalbaarheidsstudie. Jasper Vleugels, medisch oncoloog in opleiding, schreef het onderzoeksprotocol. Hij licht toe: “Dertig patiënten krijgen vijf sessies medische hypnotherapie aangeboden. De eerste en de laatste sessie, telkens 30 tot 45 minuten, worden live door de therapeut begeleid. Daar tussenin worden drie audiosessies van 10 tot 13 minuten aangeboden die de patiënt zelf kan beluisteren. Acht en twaalf weken na de eerste sessie nemen we vragenlijsten af. Op die manier willen we nagaan of we de behoeften en het behandelaanbod goed hebben ingeschat. We inventariseren of patiënten medische hypnotherapie een geschikte behandelvorm vinden en of ze alle sessies volgen, ook de audiosessies. We gaan dus niet zozeer het effect onderzoeken, daarvoor is deze groep te klein. Maar we vragen natuurlijk wel hoe het wordt ervaren.”
Minder pijn en angst
De onderzoekers hopen dat deze pilotstudie de opmaat is naar een grotere gerandomiseerde effectstudie. Terwindt: “Er is al veel bewijs dat medische hypnose praktisch inzetbaar is in de medische setting in verschillende situaties. Zo is bij toepassing ervan minder sedatiemedicatie nodig is en duren operaties minder lang. Bij kinderen met chronische buikpijn zonder onderliggende ziekte bleek medische hypnotherapie aanzienlijk effectiever dan medicatie en cognitieve gedragstherapie, en dat staat nu ook zo in de richtlijn.” Tromp: “Als de resultaten voor onze patiëntengroep ook positief zijn, zou medische hypnotherapie als complementaire therapie standaard aangeboden kunnen worden. En uiteindelijk ook vergoed.”
Jacqueline Tromp en Eveline Terwindt haalden met Swim to fight cancer 10.000 euro op. Met dit bedrag starten zij dit voorjaar een pilotstudie naar de toepassing van medische hypnotherapie bij jonge kankerpatiënten.
Van links naar rechts: Joria Damhuis (AYA verpleegkundige), Jasper Vleugels (Oncoloog in opleiding), Milanne Teunissen (Swim to Fight Cancer), Jorieke Schungel-Exler (Swim to Fight Cancer), Jacqueline Tromp (Internist-Oncoloog), Eveline Terwindt (Medisch Hypnotherapeut en SEH arts) fotograaf: Michael van der Putten.
Fotografie hoofdfoto: Adobe Stock. De vrouw op de foto is geen patiënt.
