Kanker is een bekende risicofactor voor het ontstaan van trombose: afsluitingen in de bloedvaten. Dat geldt ook voor het ontstaan van een cerebrale veneuze trombose (CVT), een beroerte door een verstopte ader in de hersenen. Dat is een andere vorm van beroerte dan een herseninfarct, waar de verstopping in de slagader zit.
Arts-onderzoeker bij Amsterdam UMC Anita van de Munckhof: “Mensen met kanker hebben 5 keer meer risico op een CVT dan mensen zonder kanker. Dit risico is het hoogst in het eerste jaar na de kankerdiagnose. Ongeveer 5 tot 10 procent van de patiënten met deze vorm van trombose in de hersenen heeft een voorgeschiedenis van kanker wanneer ze een CVT krijgen.”
Weinig gegevens
“We willen graag weten of CVT óók een uiting kan zijn van een kanker die op dat moment al aanwezig is maar nog niet is vastgesteld, of dat kanker zich na zo’n CVT gaat ontwikkelen”, zegt Jamie Verhoeven van het Radboudumc. “Helaas is daar nog weinig over bekend. Onlangs zijn er wel 2 kleine onderzoeken naar gedaan. Een Fins onderzoek stelde vast dat bij ruim 2 procent van de CVT-patiënten kanker werd vastgesteld in de eerste twee jaar na de diagnose, vooral bij patiënten boven de vijftig. In een Deens onderzoek kreeg ruim 5 procent na ruim 6 jaar de diagnose kanker, maar dat percentage verschilt nauwelijks met dat van de algemene bevolking. In beide onderzoeken werd maar een kleine groep patiënten onderzocht, waardoor de resultaten wat minder robuust en betrouwbaar zijn.”
Spitten in databank
Waarom zijn die gegevens belangrijk? Omdat CVT zowel artsen als patiënten misschien kan attenderen op de aanwezigheid van kanker. Als de gegevens dat uitwijzen tenminste, want volgens de huidige richtlijn is screening voor kanker niet nodig. Om meer gegevens te krijgen heeft een groep Amsterdamse en Nijmeegse onderzoekers nu een grotere studie in Nederland uitgevoerd. Anita van de Munckhof van Amsterdam UMC: “Met die cijfers kunnen we beter inschatten hoe vaak CVT-patiënten in de jaren erna gediagnosticeerd worden met kanker. Verder wilden we vaststellen welke groepen patiënten het hoogste risico hebben. Daarvoor zijn we gaan spitten in de gegevens van de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg, gecombineerd met het bevolkingsregister van het Centraal Bureau voor Statistiek. In een periode van ruim 20 jaar (1997-2020) vonden we meer dan 2.600 patiënten met CVT met een gemiddelde leeftijd van iets boven de 44 jaar.”
Extra alert
“We hebben het aantal nieuw gediagnosticeerde kankers in de 10 jaar na een eerste CVT-diagnose geanalyseerd”, zegt Verhoeven, “en dit aantal vergeleken met de aantallen in de doorsnee bevolking met behulp van de Nationale Kanker Registratie van het IKNL. Daaruit blijkt dat zowel bij mannen als vrouwen met CVT de kans op kanker inderdaad wat hoger ligt dan in de doorsnee bevolking.” Van de Munckhof vult aan: “Daarbinnen zien we dat mannen boven de vijftig het grootste risico lopen. Ons advies op basis van dit onderzoek is dat artsen goed moeten letten op mogelijke symptomen van kanker bij deze patiënten. Screening is nog niet geboden, maar dat zou in de toekomst nog kunnen veranderen op basis van meer onderzoek in deze patiëntengroep.”
Foto: Shutterstock
